Page 21 - revista agaca 153_web

21

caderno técnico

conseguir o máximo número de ecotipos locais de
trigo e centeo, que son os cereais de inverno máis
cultivados historicamente en Galicia.
Actualmente, o Banco de Xermoplasma de Cereais
de Inverno almacena 195 accesións de trigo, 100
accesións de centeo e 6 de avea autóctona. A
colección enteira de trigos foi estudada para deter-
minar as subunidades de gluteninas de alto peso
molecular (HMW- GS) que posúe o endospermo
do gran, para así avaliar indirectamente a calidade
do glute das accesións (Urquijo, 2018). A caracteri-
zación realizada de 110 accesións de trigo galego
da colección, mediante o estudo de 25 descritores
agromorfolóxicos e catro descritores de calidade de A falta de abastecemento de fariña de trigo do país,
gran, permitiu o coñecemento das accesións e a e a heteroxeneidade das partidas recibidas, era un
súa estrutura poboacional. A través destes traballos dos máis importantes atrancos na elaboración do
coñécese a diversidade xenética existente na colec- pan galego. Tampouco existía unha trazabilidade
ción de trigos autóctonos galegos. Isto permitirá do gran e da fariña, co que os panadeiros non
eliminar duplicidades, deseñar mellor futuros ensaios tiñan unha subministración fiable do material que
con mostras de cada subpoboación, buscar posibles demandaban. Isto constituíu o xerme das iniciativas
liñas a rexistrar como variedades de conservación e realizadas para a recuperación do trigo galego.
acometer traballos de mellora xenética.
En 1997 realízase o primeiro convenio entre a
Esta reserva de material xenético recollida nos Consellería de Agricultura, Gandería e Montes (hoxe
bancos de xermoplasma combate a erosión Consellería do Medio Rural), FEGAPAN e Sementes
xenética sufrida durante o último século e no futuro de Galicia S.L. (hoxe Calfensa Proxectos, S.L.), para
constituirá a base para os melloradores de plantas. desenvolver un proxecto de investigación. En xuño
de 2002 renóvase o convenio por outro período de
Grazas ao tradicional uso de castes autóctonas de cinco anos. A finalidade última dos convenios era
trigo ata tempos recentes, a diferenza doutras partes conseguir variedades autóctonas de trigo para
de Europa onde a introdución de xermoplasma producir un pan galego de calidade e evitar a
foráneo foi anterior, en Galicia conséguense atopar perda do tradicional pan galego feito con mestura
aínda moitos ecotipos autóctonos utilizados por de trigos foráneos de alta forza panadeira con trigos
agricultores (Belderok et al., 2000). Este uso de trigos autóctonos.
locais ata épocas tan recentes debeuse en parte ao
illamento histórico de Galicia, á gran parcelación Entre os diversos obxectivos de tipo agronómico e
do terreo ou «minifundismo» existente, á gran dife- panadeiro dos proxectos de investigación realizados,
renza en condicións agroclimáticas con respecto os maiores esforzos enfocáronse na recolección das
ás zonas españolas máis cerealistas e a que estes accesións de trigo local ao longo de toda Galicia,
trigos xogaban un papel importante no sector fari- na súa posterior caracterización e na selección
ño-panadeiro (Oliveira e Gómez- Ibarlucea, 1997). O de liñas para conseguir algunhas variedades. A
resultado da recolección e estudo de 121 mostras inclusión da primeira variedade autóctona galega
de trigo autóctono colleitadas en Galicia en 1988 e no Rexistro de Variedades Comerciais de España, da
1989 evidencia este feito (Sahuquillo e Fraga, 1991). Oficina de Variedades Vexetais (OEVV) do INIA (Insti-
tuto Nacional de Investigación y Tecnología Agraria y
Itinerario de transferencia de Alimentaria), conseguiuse en 2006 coa aprobación
variedades autóctonas de «Callobre» como variedade comercial. Posterior-
mente, en 2015, como consecuencia de sucesivas
O comezo da recuperación dos trigos autóctonos seleccións de liñas dentro dos ecotipos colleitados,
xorde da demanda realizada en 1996 pola Federa- rexistrouse a variedade «Caaveiro», incluída como
ción Galega de Panaderías (FEGAPAN), para conse- variedade de conservación. IXP PAN GALEGO
guir unha produción estable, uniforme e trazable
de trigo autóctono de calidade e evitar as bastas Pódese acceder aos datos de rexistro, de caracte-
imitacións de trigo do país que lles chegaban ás rización agromorfolóxica e de calidade das dúas
súas panaderías. variedades en www.ciam.gal (recursos fitoxenéticos).

Nº 153 Maio 2021